Şerefnâme Tamamlandı [1597]

1543’de Bitlis’te dünyaya gelen ve 1613’te ölen Kürt hükümdarı Şerefxanê Bedlisî, Kürt tarih yazıcılığının en önemli eseri kabul edilen ve Kürdoloji’de önemli bir kaynak olarak yer tutan Şerefnâme adlı eserini 1597 yılında tamamladı. Şerefxan bu eserde, bir sosyolog gibi Kürtlerin yapıları ve karakterleri üzerinde durmakta, onların tarihleri hakkında bilgiler vermektedir. Yalın bir dil ile yazılan Şerefnâme’de, yazar, Kürtleri, beyleri, aşiret ve Kürtler’le ilgili olayları anlatırken tamamen abartısız ve nesnel bir biçimde davranır. Dehak’a karşı ayaklanan Kawa’nın efsanesiyle başlayan kitapta, Kürt topluluklarının aşırı cesaret sahibi, alabildiğine mert ve cömert olmalarıyla tanındığı, yaradılışlarından kaynaklı son derece mağrur oldukları, onurlarının yüksek ve riyakarlığı sevmedikleri yazılıdır.Uzun ve geniş bir çalışmanın ürünü olan bu eserin orijinal elyazması halen Oxford Üniversitesi’ndeki Bodleian Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Bu önemli eser 1669 yılında yine Bitlisli bir emir olan Ahmed Mirza Bey, 1681 yılında Şem’i ve Diyarbakırlı bir öğretmen olan Süleyman Savci tarafından 1930 yılında çevrilip düzenlenmiş fakat yayımlatamamışlardır. Farsça olarak yazılan kitap, 1860 yılında Rusçaya, 1868 yılında Fransızcaya, 1948 yılında ise Siverekli bir Kürt olan Muhammed Ali Avni tarafından Mısır’da Arapçaya çevrilmiştir. 1971’de M. Emin Bozarslan tarafından Türkçeye çevrilerek yayımlanan kitap büyük bir ilgiyle karşılanmıştı.Şerefnâme’yi Fransızca olarak yayımlayan Çarlık Rusyası devlet danışmanı ve Saint Petersburg Üniversitesi akademisyenlerinden François Bernard Charmoy, “Onun tarih yönetimi doğulu tarihçilerin bilinen abartılı stilinden uzak ve büyük bir sadelik taşıyor; aktardığı rivayetlerde dahi çelişkiye ender rastlanıyor” diyor Şerefxan için. Şerefxanê Bedlisî, kitabınının amacını “Kurdistan’ın genel hayatında aktif rol oynayan Kürt ailelerinin güzel anılarının perde altında gizli saklı kalmamasını sağlamak” olarak özetler Şerefnâme’nin sunuş bölümünde ve “Ne yazıktır ki Kürtler birbirlerinin sözüne uymazlar; aralarında ittifak ve işbirliği yoktur” sözleriyle Kürtlerin ilk tarih kitabını yazmaktaki temel gayesini ortaya koyar.